2001: A Space Odyssey u prevodu 2001: Odiseja u svemiru je film režisera Stenlija Kjubrika i knjiga pisca Artura Klarka. Nastali su u isto vreme, po motivima jedne od Klarkovih ranih priča „Stražar“. Naslov filma je 2001: Space Odyssey. Scenario su zajedno napisali Klark i Kjubrik, a Klark je kasnije često pričao da je autorstvo oba dela zajedničko. Klark je u isto vreme pisao roman 2001: Odiseja u svemiru, objavljen ubrzo nakon što je film pušten na prikazivanje u bioskopima. Film prati putovanje na Jupiter s računarom HAL-om 9000 nakon otkrića tajanstvenog crnog monolita koji utiče na ljudsku evoluciju. Film se bavi temama egzistencijalizma, ljudske evolucije, tehnologije, veštačke inteligencije i vanzemaljskog života. Poznat je po naučno preciznom prikazu svemirskih letova, pionirskim specijalnim efektima i dvosmislenim snimcima. U filmu su se koristili zvučni efekti i minimalan dijalog umesto tradicionalnih narativnih tehnika; filmska muzika sastoji se od dela klasične muzike, kao što su Na lepom plavom Dunav, Johana Štrausa mlađeg i Tako je govorio Zaratustra, Johana Štrausa starijeg.
